Inkomen als toegangscriterium voor jeugdzorg
Regelmatig kom ik uitspraken tegen van rechters of vanuit de centrale raad waarvan ik me afvraag of iemand nagedacht heeft over de consequenties en uitwerking ervan in de praktijk. Volgens mij is het antwoord daarop nee. Uitspraken zijn er op gericht om aan te geven wat niet mag. Zelden staat in een uitspraak hoe dan wel.
Een uitspraak van de centrale raad van beroep van afgelopen jaar aangaande een casus vanuit de Jeugdwet benoemt dat inkomen bij de beoordeling van het wel of niet toekennen van ondersteuning in de jeugd in de vorm van een PGB onderdeel is van de zelfredzaamheid van een gezin. Al eerder is door de centrale raad aangegeven dat vanuit de toegang tot Jeugdwet een aantal onderzoek elementen de revue hoort te passeren te weten:
wanneer een jeugdige of een ouder zich meldt met een vraag voor jeugdhulp moet het college:
1. vaststellen wat de hulpvraag van de jeugdige of zijn ouder is.
2. vaststellen of sprake is van opgroei- en opvoedingsproblemen, psychische problemen en stoornissen en zo ja, welke problemen en stoornissen dat zijn.
3. Eerst wanneer de problemen en stoornissen zijn vastgesteld, kan worden bepaald welke hulp naar aard en omvang nodig is voor de jeugdige om, rekening houdend met zijn leeftijd en ontwikkelingsniveau, gezond en veilig op te groeien, te groeien naar zelfstandigheid en voldoende zelfredzaam te zijn en maatschappelijk te participeren.
4. Nadat de noodzakelijke hulp in kaart is gebracht, moet worden onderzocht of en in hoeverre de eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen van de ouder(s) en van het sociale netwerk toereikend zijn om zelf de nodige hulp en ondersteuning te kunnen bieden.
5. Slechts voor zover die mogelijkheden ontoereikend zijn dient het college een voorziening van jeugdhulp te verlenen.
Waarbij inkomen volgens de jurisprudentie onderdeel is van stap 4.
Nou is een PGB in mijn optiek altijd al een discutabele manier van zorg inzet. Vanuit het rechtssysteem is het verstrekken van een PGB prima te volgen. Vanuit effectiviteit en nut een stuk minder. Want welk probleem los je nu eigenlijk op met het toevoegen van een PGB in een situatie waarbij ouders hun eigen kind begeleiden? Het antwoord op die vraag is: “ een inkomensprobleem”. Nou hoor ik u denken: soms wordt een inkomensprobleem veroorzaakt door het feit dat een kind zoveel hulp nodig heeft dat het verstrekken van die hulp niet te combineren is met een baan. En dat is waar, dat komt voor.
Het zou fijn zijn als we de discussie daarop zou focussen omdat je het dan gaat hebben over het oplossen van problemen. Helaas gaat de discussie daar niet over en uitspraak van de centrale raad heeft te maken met het wel of niet hebben van recht op een voorziening en niet over het wel of niet oplossen van problemen.
We moeten ons hardop afvragen of het verstandig is om het rechtssysteem zo in te richten dat we een PGB als inkomensvoorziening gaan zien. Willen we daadwerkelijk dat ouders hun baan gaan opzeggen om die te laten vervangen door een PGB? Want dat is een van de consequenties van de weg die we aan het bewandelen zijn. We creëren een achterdeur voor de mensen die het financieel moeilijk hebben. Stel je hebt een uitkering komt moeilijk aan het werk, schulden leveren spanningen op, spanningen die niet ten goede komen van de kinderen. Zie hier de oplossing: een PGB vanuit de Jeugdwet, al je zorgen verdwijnen als sneeuw voor de zon. Je zou kunnen zeggen dat het in een dergelijke situatie helemaal niet verkeerd is om stress weg te halen en mensen rust te geven door financiële middelen te geven. De discussie van iedereen een basisinkomen past hier heel goed bij en heel eerlijk: ik ben daar een voorstander van! Maar waar ik geen voorstander van ben is de Jeugdwet hiervoor te gebruiken als kapstok.
Nu de centrale raad inkomen onderdeel heeft gemaakt van “de eigen mogelijkheden” ontstaan grofweg 2 scenario’s:
Scenario 1: ouders willen een PGB en hebben zelf onvoldoende inkomen, er is een noodzaak voor ondersteuning vanuit de jeugdwet.
Scenario 2: ouders willen een PGB en hebben zelf voldoende inkomen, er is een noodzaak voor ondersteuning vanuit de jeugdwet.
Het eerste scenario leidt uitgaande van de jurisprudentie bijna automatisch tot een verstrekking van een PGB. Het enige waar je nog discussie over kunt hebben is wat is wel en wat is niet gebruikelijk maar bij een kind met problematiek zal die discussie altijd uitmonden in niet gebruikelijk. Laatst las ik een casus van een kind van 4 jaar waar de consulent omschreef dat er bij dit kind sprake was van noodzaak tot 24 uur aanwezig zijn van de ouders. Dat werd gebruikt om het verstrekken van een PGB te onderbouwen. Nou heb ik zelf 3 kinderen zonder beperkingen maar toen mijn kind 4 jaar was kan ik je verzekeren dat er een noodzaak was voor 24 uur aanwezig zijn als ouder of andere verzorgende. Een kind van 4 kun je niet alleen laten.
Kortom de discussie over gebruikelijk en ongebruikelijk is meestal een non discussie in ieder geval niet 1 op basis waarvan je als toegangsmedewerker tegen een cliënt kan zeggen: u ontvangt geen PGB want de zorg die u aan uw kinderen geeft is gebruikelijke zorg. Dat gaat helaas niet werken en is juridisch bijna altijd onhoudbaar.
Nu leidt het bij scenario 1 tot het verstrekken van geld maar leidt het ook tot verbetering van de situatie van de kinderen? Dat is maar zeer de vraag. Ook je kunt redeneren dat door de financiële middelen de stress omlaag gaat in het gezin. Maar dan ben je er ook. De ouders blijven doen wat ze doen of dat nu werkt of niet en nu worden ze daarvoor betaald. Nou is er een manier om dat te doorbreken: We zetten zorg in natura in om de ouders te helpen in hun betaalde opvoedingspad. Ja u leest het goed: we zetten begeleiding in om de betaalde begeleiding van de ouders te begeleiden.
Ik heb in andere blogs beschreven dat het zorglandschap teveel vanuit het systeem denkt en bezig is dit systeem te perfectioneren. Voor mij is bovenstaande weer een bewijs van precies dat.
Is er serieus nog iemand in Nederland te vinden die niet snapt waarom de kosten voor Jeugdzorg uit de hand lopen?
Norbert Strijker
Werknemers in de ouderenzorg in 2012
Werknemers in de ouderenzorg in 2014
Werknemers in de ouderenzorg in 2016
Werknemers in de ouderenzorg in 2017
Bedrijfsgegevens
Sociaaldomeinkompas B.V.
KVK 77567226
Hertoglaan 86
5213XV ‘s-Hertogenbosch
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!